Νεγάδες – Κοζιακός – ΑΠΕΙΡΟΣ ΓΑΙΑ

Δεν είναι και ιδιαίτερα ψηλό βουνό. Μόλις που φτάνει τα 1622 μέτρα. Όμως ο Κοζιακός που ορθώνεται στην καρδιά του Ζαγορίου αποτελεί ένα θαυμάσιο φυσικό παρατηρητήριο. Γι’ αυτό και η ανάβαση στην κορυφή του ήταν ένας στόχος της ομάδας μας, που για πολλά χρόνια και για διάφορους λόγους, συνεχώς αναβαλλόταν. Μέχρι που ήρθε η ώρα…

Η ανάβαση προς την κορυφή του Κοζιακού ξεκίνησε από το χωριό Νεγάδες. Ένα παλιό και όμορφο «αρχοντοχώρι» του Ζαγορίου, που βρίσκεται κτισμένο σε υψόμετρο 1060 μέτρων, σ’ ένα οροπέδιο του βουνού. Η ονομασία του χωριού λέγεται ότι προήλθε από μια παλιά οικογένεια της περιοχής, με το επώνυμο Νέγας.

Εκεί έξω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου αφήσαμε τ’ αυτοκίνητα τα μας και ξεκινήσαμε την ορειβατική μας αυτή πορεία, ακολουθώντας τον δρόμο που περνάει μπροστά από την εκκλησία και βγαίνει από το χωριό. Πριν συμπληρώσουμε το πρώτο χιλιόμετρο της διαδρομής μας συναντήσαμε δεξιά μας και σ΄ ένα ύψωμα πάνω από τον δρόμο, ένα εξωκλήσι. Περάσαμε κάτω από την εκκλησούλα και αμέσως μετά είδαμε την διακλάδωση με έναν δασόδρομο.

Στο σημείο αυτό αφήσαμε τον ασφαλτόδρομο και πήραμε τον χωματόδρομο που ανηφορίζει ως το εξωκλήσι. Μια επίσκεψη σ’ αυτό κρίθηκε απαραίτητη, για να απολαύσουμε κυρίως τη θέα προς το χωριό (Νεγάδες) που βρίσκετε πλέον απέναντι μας. Πολύ όμορφο και αυτό το Ζαγοροχώρι στο οποίο ξεχωρίσει το επιβλητικό καμπαναριό της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου.

Πρόκειται για μια εξαγωνικό κτίσμα, με εντοιχισμένο ρολόι που έγινε στα τέλη του 18^ου αιώνα (1792-95). Ιδιαίτερα δαπανηρή κατασκευή που την εποχή εκείνη, ίσως μόνο τα Ζαγοροχώρια μπορούσαν να πραγματοποιήσουν. Ένδειξη της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης αλλά και της ευημερίας των κατοίκων τους. Τα χρήματα για την πραγματοποίηση του έργου τα διέθεσε ο Νεγαδιώτης έμπορος της εποχής Μάνθος Γκίνος.

Ξαναγυρίζοντας στη διαδρομή μας, το μονοπάτι που πρέπει ν΄ ακολουθήσουμε, αφήνει αριστερά το εκκλησάκι και ανηφορίζει την πλαγιά. Στα πρώτα του μέτρα είναι δυσδιάκριτο αλλά πολύ γρήγορα γίνεται εμφανές. Παλιές σημάνσεις (κορδέλες και πινακίδες), τοποθετημένες σ΄ αυτό, κυρίως από αναβάσεις μελών του ορειβατικού συλλόγου Ιωαννίνων, μας δείχνουν την πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσουμε.

Ανηφορίζουμε για περίπου 2 χιλιόμετρα, έως ότου συναντήσουμε το μονοπάτι (δασόδρομος) του Epirus Trial, που από τους Κήπους πηγαίνει προς τους Φραγκάδες και περνάει πάνω και έξω από τους Νεγάδες. Στο σημείο αυτό εμείς στρίβουμε δεξιά και κινούμαστε προς τους Φραγκάδες. Το πέρασμα αυτό χρησιμοποιείται και για αγώνες ορεινής ποδηλασίας, όπως μαρτυρούν και οι σχετικές πινακίδες που βρίσκουμε στην διαδρομή μας.

Συνεχίζουμε να πεζοπορούμε για περισσότερα από 3 χλμ, κινούμενοι σε δασόδρομους χωρίς ιδιαίτερα μεγάλες κλίσεις. Στην πορεία μας αυτή συναντήσαμε 2-3 διακλαδώσεις και σε όλες τους ακολουθήσαμε τον δεξί κλάδο τους, σύμφωνα πάντα με τα σήματα του Epirus Trial.

Διανύσαμε μια απόσταση μεγαλύτερη των 5 χλμ (5,3 μας έδειξε η εφαρμογή) ώσπου να συναντήσουμε τον κύριο χωματόδρομο που ανεβαίνει από τον ασφαλτόδρομο των Νεγάδων. Στο σημείο αυτό ο κύριος χωματόδρομος που εμφανίστηκε μπροστά μας κάνει ένα «πέταλο». Οι ενδείξεις της σήμανσης του Epirus Trial κατηφορίζουν δεξιά, όμως εμείς θα τις αφήσουμε.

Ακολουθούμε το αριστερό τμήμα του δρόμου. Η κορυφή του Κοζιακού φαίνετε απέναντι μας αλλά μας χωρίζει αρκετός δρόμος ακόμη. Πεζοπορούμε για 30΄- 40΄ ακόμη στον χωματόδρομο, έως ότου, λίγο πριν μια δεξιά του στροφή, βλέπουμε να διακλαδώνεται και ένας δευτερεύον δασόδρομος να κατηφορίζει στα αριστερά του. Κρεμασμένες κορδέλες μας υποδεικνύουν ότι από εκεί πρέπει να πάμε.

Αφήνουμε τον κεντρικό χωματόδρομο και ακολουθούμε την σήμανση. Σχεδόν αμέσως φτάνουμε σε ένα μικρό σιάδι. Στο σημείο αυτό χρειάζεται αρκετή προσοχή για να βρεθεί η συνέχεια της διαδρομής, που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του μικρού αυτού πλατώματος. Ανάμεσα μας υπάρχει ένα μικρό ρεματάκι, με πολλά βάτα και κορμούς να κλείνουν τα όποια περάσματα υπήρχαν και να εμποδίζουν την πορείας μας.

Ψάξαμε αρκετά για να βρούμε σήματα, αρχικά κινηθήκαμε αριστερά από τον χώρο αυτόν. Εκεί υπήρχε και το μοναδικό «καθαρό» σημείο που μας επέτρεπε να περάσουμε στην απέναντι πλευρά. Χρειάστηκε όμως να ψάξουμε για να βρούμε την συνέχεια, γιατί είχαμε κινηθεί προς λάθος κατεύθυνση. Η συνέχεα της διαδρομής μας βρισκόταν ακριβώς απέναντι και ελαφρώς δεξιά από το σημείο που πρωτομπήκαμε στο σιάδι και όχι αριστερά του που πήγαμε εμείς. Δεν την είδαμε γιατί ήταν πνιγμένη από τα βάτα.

Αφού βρήκαμε τα σημάδια (κυρίως κορδέλες) τα ακολουθήσαμε, κοιτώντας προσεκτικά μη τα ξανά χάσουμε. Από δω και πέρα ουσιαστικά δεν υπάρχει ευκρινές πέρασμα. Ανηφορίζουμε προς την κορυφή.

Κάπου σε αυτές τις πλαγιές υπήρχε παλιότερα ένας Ζαγοροχώρι, ένας οικισμός από τους πολλούς που υπήρχαν διάσπαρτοι στο Ζαγόρι και για άγνωστο λόγο, κάποια στιγμή, απορροφήθηκε ή συνενώθηκε με άλλους. Και αυτό συνέβη σε πολλές περιπτώσεις και κάπως έτσι δημιουργήθηκαν τα γνωστά μας σήμερα χωριά του Ζαγορίου. Ο οικισμός αυτός, έφερε το όνομα του βουνού Κοζιακός (σε Οθωμανική αναφορά του 1564 αναγράφεται ως Kozyako). Το όνομα Κοζιακός μοιάζει να είναι σλάβικο. Δεν είναι ξεκάθαρο πως ερμηνεύεται το τοπωνύμιο αυτό αφού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Δυο από αυτές, που μας φαίνονται και οι πιο πιθανές, αναφέρουν, η μεν πρώτη ότι σημαίνει «γιδότοπος» (εκ του σλάβικουkoza = γίδα), η δε δεύτερη ότι η ονομασία του σχετίζεται με την μορφολογία του εδάφους, και σημαίνει «σκληρή, αλλά όχι πετρώδες επιφάνεια».

Ο οικισμός του Κοζιακού λέγεται ότι είχε λίγα σπίτια (καμιά 20αριά), 3 εκκλησίες και όταν εγκαταλείφτηκε, κάπου προς τα μέσα του 18^ου αιώνα (η τελευταία γνωστή σε εμάς αναφορά του χωριού χρονολογείται το 1731), οι κάτοικοι του εγκαταστάθηκαν κυρίως, στο Τσεπέλοβο και τις Νεγάδες.

Επιστρέφοντας στην ανάβαση μας, η οποία συνεχίστηκε στο ιδιαίτερα ανηφορικό, «σκληρό αλλά όχι πετρώδες έδαφος» του βουνού. Περάσαμε ανάμεσα στο πυκνό του δάσος, που συχνά μας «έκρυβε» τα σημάδια. Η αναζήτηση και η εύρεση τους είναι μονόδρομος αν θέλει κανείς να φτάσει στην κορυφή χωρίς μεγάλη ταλαιπωρία, αφού το πυκνό δάσος και η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπουν εύκολα τον προσανατολισμό. Ιδίως στο κατέβασμα απαιτείται αυξημένη προσοχή στα σημάδια γιατί είναι εύκολο να γίνει ένα λάθος που θα σε βγάλει εκτός πορείας.

Χρειάσθηκε να περάσει σχεδόν 1 ½ ώρα από την στιγμή που αφήσαμε τον χωματόδρομο και μπήκαμε στο δάσος, για να φτάσουμε στον τελικό προορισμό της ανάβασης μας αυτής. Το μήκος της πορείας μας, από τους Νεγάδες ως και την κορυφή του Κοζιακού ήταν περίπου 11 χλμ.

Φυσικά η θέα από εκεί μας αποζημίωσε. Δίπλα μας ορθώνονταν η δυσπρόσιτη κορυφή της Κούστας (1729), απέναντι μας η Τύμφη με την Γκούρα σε πλήρη ανάπτυξη, αλλά και σε όποια μεριά και να κοιτάζαμε, το μάτι μας δε χόρταινε…